مریم درانی پس از سال‌ها تلاش در حوزهٔ زنان و تغییر زندگی هزاران دختر افغان، حالا در ویسکانسین در آمریکا خانه گزیده است. او عاشق آموزش است. او که در رشته‌های حقوق و علوم سیاسی، و تجارت در دانشگاه تحصیل کرده است، در وطن مشکلات زیادی را پشت سر گذارند. او که از چندین ترور طالبان جان به در برده است، سعی کرد فرصت تحصیل را برای بقیهٔ زنان افغانستان هم فراهم کند. او شبکه‌ای حمایتی در ولایت قندهار تاسیس کرد که شامل کتابخانه و مکاتب و باشگاه و حتی ایستگاه رادیویی بود.
می‌گوید: «بیست سال تلاش کردم، ولی چیزی برای دیگران، نسل‌های جدید، باقی گذاشتم. من تغییری در کشورم ایجاد کردم. مردم من حالا می‌دانند که آموزش قدرت است». فعالیت‌های او در سطح دنیا شناخته شده است. سال ۲۰۱۲ او جایزه بین‌المللی زنان شجاع را از میشل اوباما و هیلاری کلینتون دریافت کرد. همان سال او یکی از «۱۰۰ فرد زن تاثیرگذار در جهان» از سوی مجلهٔ تایم معرفی شد.
امروز اما درانی در میلواکی آمریکا پناه گرفته است. با سقوط کابل خانواده‌اش مجبور به فرار از کشور شدند. می‌گوید: «دلم برای وطنم تنگ شده. دلم برای مردمم تنگ شده. دلم برایم کارم تنگ شده». ترک وطن کار دشواری‌ست. می‌گوید: «البته ما خوش‌شانس هستیم، چون این‌جا پیش این مردمِ مهربان آمدیم».
درانی، همراه با عطیه ابوی، روزنامه‌نگار و نویسنده افغان، داستان خود را با دانشجویان دانشگاه میلواکی در ایالت ویسکانسین در میان می‌گذارد. ابوی می‌گوید: «زنان افغان در بیست سال گذشته که به بازسازی افغانستان بعد از جنگ ویرانگر کمک کردند، جزو قوی‌ترین و شگفت‌انگیزترین زنانی هستند که به عمرم دیدم، و مریم یکی از همان‌هاست».
مریم درانی به پناهندگان در میلواکی و سراسر ایالت ویسکانسین کمک می‌کند و آن‌ها را به منابع مورد نیازشان وصل می‌کند. درانی می‌گوید: «فرهنگ متفاوت و زبان‌های متفاوت ــ خیلی سخت است. شما راهی را که بتوانید به یک خانواد کمک کنید پیدا می‌کنید».
به رغم اندوه ترک وطن، درانی در حال توانمندسازی پناهندگان در میلواکی و دادن پیام آزادی به آن‌هاست. می‌گوید: «دارم یاد می‌گیرم. هر روز یاد می‌گیرم، و حالا خیلی قوی‌ترم. حالا می‌توانم به دیگران هم کمک کنم».
او از ماجرای خود برای الهام بخشیدن به نسل‌های جوان‌تر استفاده می‌کند؛ از جمله دانشجویان. ابوی می‌گوید: «این‌طور آن‌ها می‌توانند پناهندگان را از نزدیک ببینند و دست یاری به سوی آن‌ها دراز می‌کنند».
درانی می‌گوید هدفش از بازگویی روایت خود، زنده نگه داشتن امید است. می‌گوید: «زندگی یک جنگ است. یاد می‌گیری که جنگجوی خوبی باشی، با کیفیتی بهتر، تا زندگی بهتری برای خودت و برای بقیه مردم بسازی».
